Are you an IDP? Internally Displaced Person (IDP) are people who have been forced to leave their homes or place of habitation due to armed conflict, general violence or man-made disasters, and who have not crossed international borders. Nevertheless, IDP’s continue to enjoy these basic human rights:

1. YOU have the same rights and freedom under international and Philippine law, like every other Filipino;
2. YOU have the right not to be discriminated against in the enjoyment of any rights, on the grounds of being displaced person;
3. YOU have the right to be protected against arbitrary displacement from your home or place of habitation.
4. YOU have the right to be protected against genocide, murder, summary or arbitrary execution and enforced disappearance, including abduction and illegal detention.
5. YOU have the right to be protected against rape, mutilation, torture; cruel, inhuman or degrading treatment or punishment, and other outrageous upon personal dignity such as acts of gender-specific violence, forced prostitution and any form of indecent assault;
6. YOU have the right to be protected against slavery, or any contemporary form of slavery like sale into marriage, sexual exploitation or forced child labor;
7. YOU have the right not to be interned in or confined to a camp;
8. YOU have the right to be protected against acts of violence intended to spread terror;
9. YOU have the right to be protected against discriminatory arrest and detention due to your displacement.
10. YOU have the right to be protected against forced recruitment into any armed forced or group due to your displacement;
11. YOU have the right to freedom of movement and where to live;
12. YOU have the right to move freely in and out of camps or settlements;
13. YOU have the right to seek safety in other part of the country;
14. YOU have the right to flee the country.
15. YOU have the right to seek asylum in another country;
16. YOU have the right to be protected against forcible return to, or resettlement in, any place where your life, safety, liberty and/or health may be at risk;
17. YOU have the right to know the fate and where about of IDP’s reported missing, and the cooperation of involve international organizations engaged in this task;
18. YOU have the right to be with family members whose personal liberty has been restricted by internment or confinement in the camps;
19. YOU have the right to safe access to needed food and potable water, basic shelter and housing, appropriate clothing, and essential medical service and sanitation;
20. YOU have the right to receive medical care and attention as soon as feasibly possible, without discrimination other than for a reason of medical properties;
21. YOU have the right to be protected against pillage, direct or indiscriminate attacks or other acts of violence, being used to shield military operations or objectives, being the object of reprisal, and being destroyed or appropriated as form of collective punishment;
22. YOU have the right to freedom of thought, conscience, religion or beliefs, and opinions and expression;
23. YOU have the right to freely seek employment and to participate in economic activities;
24. YOU have the right to associate freely and participate equally in community affairs;
25. YOU have the right to vote and participate in governmental and public affairs, including the access and the means to do so;
26. YOU have the right to voluntarily return, in safety and with dignity, to your home or place of habitation;
27. YOU have the right to full participation in the planning and management of your return, resettlement and reintegration ;
28. DISPLACED children have the right to receive free and compulsory education at the primary level.

IN TIMES OF DISASTER, YOU NEVER LOSE YOUR RIGHTS.

Ranaw Disaster Response and Rehabilitation Assistance Center (RDRRAC)

---

---

BISAN SA PANAHON SA KATALAGMAN, ILHA NGA ANG IMONG KATUNGOD DILI MAMAHIMONG IKABAYLO

Kinsa ang ginatawag nga BAKWIT?

Ang bakwit o Internally Displaced Person (IDP), mao ang katawhan nga napugos sa pagbiya sa ilang panimalay o pinuy-anan tungod sa armadong kagubot, pangkinatibuk-ang armadong kagubot o mga katalagman nga resulta sa binuhatan sa katawhan, ug kadtong wala nilabang sa teritoryo sa ubang nasud. Bisan paman, ang bakwit padayon nga hingpit mapanalipadan niining mga sumusonod nga batakang tawhanong katungod:

1.) IKAW adunay susamang katungod ug kagawasan ubos sa pangkalibutanong balaudnon (International Law) ug balaod sa Pilipinas sama sa usa ka Pilipino;

2.) IKAW adunay katungod nga dili pagadiskriminahan sa pagtagamtam sa bisan unsang mga katungod, gumikan sa imong pagka bakwit;

3.) Ikaw adunay katungod nga maprotektahan batok sa dili makatarunganong pagpahawa gikan sa imong panimalay o pinuy-anan;

4.) Ikaw adunay katungod nga maprotektahan batok sa pagpuo sa tibuok banay, pagpatay, hinanali o dili makatarunganong pagsilot (arbitrary execution) ug pagkawala, apil na niini ang pagpangdagit (abduction) ug ilegal nga pagpriso.

5.) Ikaw adunay katungod nga maprotektahan batok sa pagpanglugos, pagputol sa bisan unsang parte sa lawas (mutilation), pangpangdagmal (toture); mabangis o dili makatawhanong pagpakaulaw o pagtratar o pagsilot ug uban pang mangil-ad nga pagpangyatak sa kaigalingong dignidad sama sa mga katawohong pagpanglugos, pinugos nga prostitusyon ug uban pang pagpangdaug-daug;

6.) Ikaw adunay katungod maprotektahan batok sa pagpang-ulipon, o bisang unsang bag-ong porma sa pagpang-ulipon sama sa pagtigayon sa kakabayen-an aron mamenyo sa taga-gawas sa nasud, sekswal nga pagpangabuso o pinugos nga pagpatrabaho.

7.) IKAW adunay katungod nga dili magpabilin o madetinar sa kampo.

8.) IKAW adunay katungod maprotektahan batok sa mga bayolenteng binuhatan nga ang katuyuan mao ang pagpakaylap sa kahadlok.

9.) IKAW adunay katungod batok sa dili patas nga pag-aresto ug pagdetinar tungod kay ikaw usa ka bakwit.

10.) IKAW adunay katungod maprotektahan batok sa pwersahang pag-dani ngadto sa armadong kusog o grupong nagpahimulos sa imong pagkabakwit.

11.) IKAW adunay katungod sa gawasonong paglihok ug pagpili kon asa mopuyo.

12.) IKAW adunay katungod sa gawasnong pagsulod ug paggawas sa mga kampo ug sa mga puluy-anan;

13.) IKAW adunay katungod sa pagpngita og proteksyon sa ubang lugar sulod sa nasud.

14.) IKAW adunay katungod muhawa sa imong nasud kon sa imong paminaw dili na luwas para kanimo;

15.) IKAW adunay katungod sa pagpangita og dangpanan(asylum) sa laing nasud;

16.) IKAW adunay katungod maprotektahan batok sa pugos nga pagpabalik o pagpabalhin sa, o relokasyon bisan asang dapita nga diin ang imong kinabuhi, seguridad, kagawasan o panglawas mahiduol sa piligro;

17.) IKAW adunay katungod nga makahibalo sa kapadulngan o giadtuan sa mga bakwit(IDP) nga gitahong nawala, ug makahibalo sa mga koopersayon sa nisalmot nga internasyonal nga mga kahugpungan nga nakatutok sa susamang buluhaton;

18.) IKAW adunay katungod sa paguban sa mga myembro sa imong pamilya nga ang kagawasan gilimitahan tungod sa pagkapriso kanila sa mga kampo;

19.) IKAW adunay katungod sa pagkuha sa gikinahanglang pagkaon ug limpyo nga tubig, batakang puluy-anan ug panimalay, hustong pananina, ug hustong serbisyong medikal ug sanitasyon.

20.) IKAW adunay katungod nga makadawat sa medikal nga pag-atiman ug pagtagad sa panahon nga imong kinahanglanon, nga walay diskriminasyon gawas kung ang rason mao ang kahimanang medikal.

21.) IKAW adunay katungod nga maprotektahan batok sa mga pagpangguba, direkta o walay pinili nga pagpangatake o uban pang bayolenteng binuhatan, gamiton isip panagang sa operasyong miltar o himuong hinungdan sa pagpanimalos, ug sa pagkaguba o paggahin isip isa ka porma sa kolektibong pagsilot.

22.) Ikaw adunay mga katungod sa gawasnon panghunahuna, konsensya, relihiyon o pagtuo, ug pagpadayag;

23.) IKAW adunay mga katungod sa gawasnong pagpangita og trabaho ug mosalmot sa ekonomikanhong buluhaton.

24.) IKAW adunay katungod sa gawasnong pagpamyembro sa mga kahugpungan ug pagapil sa mga buluhaton/tulumanon sa komunidad.

25.) IKAW adunay katungod sa pagboto ug pag-apil sa mga pampubliko ug panggobyernong buluhaton/tulumanon, apil na niinin ang pagkuha ug mga pamaagi sa paghimo niini;

26.) IKAW adunay katungod sa boluntaryong pagbalik, nga luwas ug adunay dignidad, sa imong panimalay o pinuy-anan;

27.) IKAW adunay katungod sa tiunay nga partisipasyon sa pagplano ug pagdumala sa imong pag-balik, pagbalhin og pinuy-anan ug paghiusa sa ubang katawhan;

28.) Ang mga batang BAKWIT adunay katungod nga makadawat og libre ug gikinahanglang pagtuon sa nag-unang ang-ang sa edukasyon.

Mensahe gikan sa :

National Disater Coordinating Council (NDCC) European Comminsion United Nations Development Council (UNDP) Autonomous Region of Muslim Mindanao (ARMM) Mindanao Econmic Development Council (MEDCO)

Gihubad sa Cebuano:

Ranaw Disaster Response and Rehabilitation Assistance Center (RDRRAC)

---